Ἡ Ἑλλάδα στὴν Μικρὰ Ἀσία (1918-1922)

Η ιστορία ενός Έθνους, ενός λαού, ενός κόσμου είναι ο καθρέφτης των έργων και των πράξεών του. Και γι' αυτό ο ιστορικός πρέπει να έχη καθαρή τη σκέψι, άκαμπτη τη θέλησι. Ο απολογισμός των καλών ή των κακών και δυσάρεστων έργων είναι καθήκον και υποχρέωσί του. Συμπάθειες ή αντιπάθειες παραμερίζουν και μένουν τα έργα για την Ιστορία.

Ανάξιος της αποστολής του θα είναι ο ιστορικός εκείνος ο οποίος θα προσέξη εις τα πρόσωπα και θα θυσιάση την αλήθεια. Ο ποιητής βροντόφωνα μας διδάσκει, ότι «ένας λαός υψώνεται άμα δείξη πώς δεν φοβάται την αλήθεια». Χωρίς φόβο και χωρίς πάθος, έρχομαι να ιστορήσω το ελληνικό δράμα της Μ. Ασίας. Θεϊκά και άδολα θα κρατήσω την ζυγαριά της ιστορικής δικαιοσύνης και ό,τι θα διακηρύξω, είναι η Ολόγυμνη και παραδειγματική αλήθεια, που ένα μονάχα νόμο έχει, την Δικαιοσύνη.

Αλύγιστος είναι ο νόμος της και γι' αυτό περνάει μεγαλόπρεπα επάνω από τα μικρά και ταπεινά, χωρίς αδυναμίες και συμβιβασμούς. Αν είμαι ευχάριστος ή πικρός και δυσάρεστος σε πρόσωπα και πράγματα, μου είναι αδιάφορο. Τα δίκαια θα ιστορήσω...

Σεπτέμβρης 1924, Μιχ. Ροδάς